Η στεγαστική κρίση στην Ελλάδα διογκώνεται – Τι δείχνουν τα νέα στοιχεία της Eurostat

Η Ελλάδα βρίσκεται πλέον στην κορυφή της Ευρώπης ως προς το ποσοστό εισοδήματος που δαπανάται για τη στέγαση. Νέα στοιχεία της Eurostat αναδεικνύουν το μέγεθος του προβλήματος, την ώρα που η απουσία κοινωνικής πολιτικής και η κερδοσκοπία σε ακίνητα επιδεινώνουν μια ήδη δύσκολη κατάσταση.

Η στέγη, βασικό ανθρώπινο δικαίωμα και θεμέλιο μιας αξιοπρεπούς ζωής, γίνεται όλο και πιο δύσκολη υπόθεση για χιλιάδες νοικοκυριά στην Ελλάδα. Η περίοδος που τα περισσότερα ελληνικά σπίτια ήταν ιδιόκτητα και τα ενοίκια προσιτά φαίνεται πως έχει παρέλθει οριστικά.

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, το 2024 οι Έλληνες διέθεσαν κατά μέσο όρο 35,5% του καθαρού εισοδήματός τους για έξοδα στέγασης, ποσοστό που περιλαμβάνει ενοίκια ή δόσεις δανείων, λογαριασμούς ενέργειας και έξοδα συντήρησης. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος δεν ξεπερνά το 19,2%.

Αντίθετα με την υπόλοιπη Ευρώπη, όπου η τάση είναι πτωτική (19,7% το 2023), η Ελλάδα ακολουθεί ανοδική πορεία: 34,2% το 2022, 35,2% το 2023 και 35,5% το 2024. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ένα νοικοκυριό θεωρείται ότι αντιμετωπίζει «στεγαστική επιβάρυνση» αν ξοδεύει πάνω από το 30% του εισοδήματός του για στέγαση. Η Ελλάδα έχει ξεπεράσει αυτό το όριο προ πολλού.

Γιατί συμβαίνει αυτό;

Οι λόγοι είναι πολλοί και αλληλένδετοι:

• Τα ενοίκια αυξάνονται σταθερά, με την ΕΛΣΤΑΤ να καταγράφει άνοδο 10,9% τον Μάιο του 2025 σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2024.
• Η αποπληρωμή στεγαστικών δανείων έχει γίνει δυσβάστακτη για πολλούς, λόγω αυξημένων επιτοκίων.
• Η εκρηκτική άνοδος του ενεργειακού κόστους επιβαρύνει τους λογαριασμούς.
• Η πλημμυρίδα βραχυχρόνιων μισθώσεων, ειδικά σε τουριστικά ή αστικά «φιλέτα», περιορίζει τη διαθεσιμότητα κατοικιών για μακροχρόνια ενοικίαση.
• Οι ανακαινίσεις και η επανατοποθέτηση ακινήτων στην αγορά γίνονται με σκοπό το μέγιστο δυνατό κέρδος, εκτοξεύοντας τις τιμές.

Πίσω από όλα αυτά, όμως, βρίσκεται και ένα βαθύτερο διαρθρωτικό πρόβλημα: η έλλειψη μιας συνεκτικής, μακρόπνοης στεγαστικής πολιτικής. Το ελληνικό κράτος, εδώ και δεκαετίες, επέλεξε να αποφύγει το κόστος της κοινωνικής κατοικίας, αφήνοντας τους πολίτες στην αυτορρύθμιση – με αποτέλεσμα την άναρχη δόμηση, την αυθαίρετη κατασκευή και την πλήρη εξάρτηση από την αγορά ακινήτων.

Ποια είναι η διέξοδος;

Οι περιστασιακές επιδοτήσεις ή προγράμματα επιβράβευσης απλώς μεταθέτουν το πρόβλημα και συχνά ενισχύουν τη ζήτηση, ανεβάζοντας ακόμα περισσότερο τις τιμές. Αυτό που χρειάζεται είναι μια ριζική αλλαγή πορείας:

• Δημιουργία εκτεταμένων προγραμμάτων κοινωνικής κατοικίας, με δημόσια χρηματοδότηση και αξιοποίηση ακινήτων που λιμνάζουν.
• Αναχαίτιση της κερδοσκοπίας με νομοθετικές παρεμβάσεις στα ενοίκια και τους όρους μισθώσεων.
• Περιορισμός των βραχυχρόνιων μισθώσεων σε επίπεδο συνοικίας ή περιοχής, και όχι μόνο σε μεμονωμένα ακίνητα.
• Στήριξη των πολιτών με αύξηση του καθαρού εισοδήματός τους μέσω δίκαιων μισθών και αναδιανομής πλούτου.

Αν δεν υπάρξουν άμεσα ουσιαστικές παρεμβάσεις, η στέγαση θα μετατραπεί από δικαίωμα σε προνόμιο των λίγων. Και αυτό θα σημαίνει ακόμα μεγαλύτερη κοινωνική πόλωση, ακόμα βαθύτερες ανισότητες και –τελικά– μια κοινωνία όπου η ανάπτυξη θα υπάρχει μόνο στα νούμερα, αλλά όχι στη ζωή των ανθρώπων.

Επιμέλεια άρθρου: Θοδωρής Λακιάρας, KriniLive.gr

Ads