ΡΕΤΡΟ | Βρυκολάκια – Ο συνοικισμός των Ματσουκιωτών στην καρδιά του κάμπου
Εκεί που τελειώνει ο κάμπος και αρχίζουν τα πρώτα γυμνά υψώματα του Ακαμάτη, σ’ ένα ερημικό πλάτωμα κρυμμένο στις ράχες, άνθισε για λίγο μια κοινωνία λιτή, περήφανη, αυθεντική: τα Βρυκολάκια.
Στη μεταπολεμική φωτογραφία βλέπουμε ολόκληρο τον οικισμό: καλύβες σκεπασμένες με χόρτα και βέργες, σπαρμένες ανάμεσα στα λαγκάδια, φτιαγμένες από ανθρώπους που δεν είχαν τίποτα – και τα έφτιαξαν όλα. Εδώ εγκαταστάθηκαν οι Ματσουκιώτες από την Ήπειρο: 25 οικογένειες που άφησαν πίσω τους τις πλαγιές της Πίνδου και, κυνηγημένοι από τη φτώχεια, αναζήτησαν ζωή στον θεσσαλικό κάμπο.
Καλύβες – Παράγκα για τον ξένο, παλάτι για τον Ματσουκιώτη
Σ’ αυτές τις ταπεινές κατασκευές, φτιαγμένες με τα πιο απλά υλικά – ξύλα, χώμα, καλάμια, παλάμισμα – γεννήθηκαν παιδιά, ζυμώθηκαν ψωμιά, τραγουδήθηκαν ηπειρώτικα μοιρολόγια και ελπίδες. Ήταν ο τόπος της επιβίωσης και της αξιοπρέπειας. Κάθε καλύβα έκρυβε μια οικογένεια, μια ιστορία, ένα βλέμμα προς το αύριο.
Ζωή αγροτική, σκληρή, αλλά με συνοχή
Οι κάτοικοι δούλευαν στα καυσόξυλα, έκοβαν ξύλα 15 χιλιόμετρα μακριά, κουβαλούσαν στον ώμο ή με ζώα, για να τα πουλήσουν στα Τρίκαλα και στη Φαρκαδόνα. Οι γυναίκες κατέβαιναν στα βαμβάκια, άλλες βράζανε θαλασσινό νερό στις όχθες της Λάρισας για να βγάλουν αλάτι. Αργότερα, έγιναν τυροκόμοι, εργάτες, γεωργοί, άνοιξαν σπίτια, έβαλαν θεμέλια.
Κι όμως, μέσα στη φτώχεια, υπήρχε η τιμή, η ενότητα, η γιορτή. Τα παιδιά μάθαιναν γράμματα στο πρόχειρο σχολείο που λειτούργησε για λίγα χρόνια, με δασκάλους καρτερικούς. Οι ηλικιωμένοι αφηγούνταν παραμύθια με λύκους και καλογριές. Οι νέοι χόρευαν στα λιγοστά πανηγύρια.
Ένα χωριό που δεν υπάρχει πια – αλλά ζει στις μνήμες
Το 1970, ο συνοικισμός των Βρυκολακίων διαλύεται. Οι οικογένειες μεταφέρονται νότια της Φαρκαδόνας, σε νέα σπίτια, με γη που τους παραχώρησε ο Δήμος. Ό,τι έμεινε πίσω ήταν οι καλύβες – σαν φαντάσματα στο βουνό, σιωπηλά μνημεία ανθρώπινης επιμονής.
Όπως λένε οι παλιοί Ματσουκιώτες:
«Η καλύβα ήτανε φτωχή, αλλά δεν μας έλειψε τίποτα… Είχαμε τον ήλιο, τη γη, τη φαμίλια μας.»
Ευχαριστούμε θερμά τον ιστορικό Δημήτριο Καλούσιο και τον Σωτήρη Χρ. Καλόγηρο για τη διαφύλαξη αυτής της σπάνιας εικόνας – παρακαταθήκη μιας εποχής που αξίζει να θυμόμαστε.
Ads
