Πατριδογνωσία: Το μάθημα της καρδιάς και της συλλογικής μνήμης
Μετά τα αλφαβητάρια, υπήρχε ένα άλλο σχολικό βιβλίο που κρατούσαμε με τρυφερότητα στα παιδικά μας χέρια: η Πατριδογνωσία. Ήταν το αγαπημένο μάθημα των πρώτων τάξεων του Δημοτικού, όχι γιατί ήταν εύκολο, αλλά γιατί ήταν οικείο. Μιλούσε για τη γειτονιά μας, για τα βουνά και τα ποτάμια, για την ιστορία και τους ήρωες, για τα πουλιά, τα δέντρα και τα ήθη του τόπου μας. Ήταν ένα μάθημα με βιωματικό χαρακτήρα, που μιλούσε στην ψυχή του παιδιού.
Ο όρος Πατριδογνωσία καθιερώθηκε επίσημα το 1913, αν και το ίδιο περιεχόμενο προϋπήρχε από το 1895 με τον τίτλο Πατριδογραφία. Στόχος του μαθήματος ήταν να προσφέρει στοιχειώδεις γνώσεις γεωγραφίας, φυσιογνωσίας, ιστορίας και μυθολογίας, και να καλλιεργήσει την εθνική και τοπική συνείδηση σε μια εποχή που το νεοσύστατο ελληνικό κράτος επένδυε στην παιδεία για να εδραιώσει την ταυτότητά του.
Δεν ήταν απλώς ένα μάθημα. Ήταν το πρώτο ταξίδι αυτογνωσίας μέσα από τη γνώση του τόπου μας. Είχε στοιχεία διαθεματικότητας, προσεγγίζοντας με απλό τρόπο τη φύση, την παράδοση, την κοινωνία, ακόμη και τον πολιτισμό. Και το κυριότερο: κάθε μαθητής έβρισκε κομμάτι του εαυτού του μέσα στις σελίδες του.
Η ενεργός παρατήρηση, η άσκηση της «αισθητηριακής αντίληψης», η ευχάριστη ανάγνωση και η εικονογράφηση το καθιστούσαν ένα πλούσιο παιδαγωγικό εργαλείο. Δίκαια χαρακτηρίστηκε ως το βασικό μάθημα των τριών πρώτων τάξεων του Δημοτικού.
Αξίζει να θυμηθούμε μερικά από τα παλαιότερα βιβλία Πατριδογνωσίας που σημάδεψαν γενιές:
- Γαβαλάς, Διαμαντοπούλου, Κυριαζόπουλου – Τάξη Α΄
- Παρούσης, Λιακουνάκος, Ζολινδάκη – Τάξη Β΄
- Κυργιάννης, Βέργος – Τάξη Γ΄
- Κώτσιρας, Μάγος – Δευτέρας Δημοτικού: Με το νέο πρόγραμμα, σε 58 μαθήματα!
Η φωτογραφία του εξωφύλλου που μοιράστηκε μαζί μας συντοπίτης, συνταξιούχος εκπαιδευτικός, είναι μια εικόνα αυθεντικής νοσταλγίας, γεμάτη παιδικά χαμόγελα, πατριωτισμό και απλότητα.
Σήμερα, σε έναν κόσμο ψηφιακό, η Πατριδογνωσία είναι μια υπενθύμιση πως η γνώση δεν είναι μόνο πληροφορία. Είναι σχέση, ρίζες, ταυτότητα.
Για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νέοι…
Πηγή πληροφοριών: https://www.fractalart.gr
Ads
