ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΓΕΛ ΟΙΧΑΛΙΑΣ ΣΤΟ CERN
Οι μαθητές της Β΄ και Γ΄ λυκείου του ΓΕΛ Οιχαλίας, τη Δευτέρα 22 Ιανουαρίου 2024, είχαν μια μοναδική εμπειρία, αφού τους δόθηκε η ευκαιρία να επισκεφθούν εικονικά τον ανιχνευτή ‘ATLAS’ στο Cern. Η περιήγηση πραγματοποιήθηκε σε πραγματικό χρόνο από τους επιστήμονες κα. Αβραμίδου και κ. Δαμιανόγλου, οι οποίοι εργάζονται στον ανιχνευτή ‘ATLAS’ ως μέλη της συμμετοχής της Ελλάδας στο εν λόγω πείραμα.
Η επίσκεψη ξεκίνησε από τις εξωτερικές εγκαταστάσεις , όπου παρατηρεί κανείς τις φιάλες αερίων ,αναγκαίες για τη λειτουργία του ανιχνευτή. Η ξενάγηση συνεχίστηκε στον εσωτερικό χώρο του Cern. Οι δύο επιστήμονες αφού πέρασαν τα αυστηρά μέτρα ασφάλειας που περιελάμβαναν έλεγχο ίριδας, χρήση δοσιμέτρου (μετρητή ακτινοβολίας), έχοντας εξασφαλισμένη εξουσιοδότηση για την παρουσία τους στους συγκεκριμένους χώρους προχώρησαν στο κέντρου ελέγχου του ‘ATLAS’. Εκεί πραγματοποιείται η ανάλυση των δεδομένων, που προκύπτουν στο κέντρο του ανιχνευτή, από περισσότερες του ενός δισεκατομμυρίου συγκρούσεις ανά δευτερόλεπτο, κατά της διάρκεια λειτουργίας του. Ακολούθησε η αίθουσα των υπερ-υπολογιστών, ένας χώρος προσβάσιμος κατά τη διάρκεια του πειράματος.
Οι δυο επιστήμονες συνέχισαν την ξενάγηση στον χώρο όπου βρίσκεται η εγκατάσταση του ανιχνευτή ‘ATLAS ’, σε βάθος 93,7 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της γης . Πρόκειται για τον μεγαλύτερο ανιχνευτή του CERN και μια από τις τέσσερις ανιχνευτικές διατάξεις του επιταχυντή LHC. Το μήκος του φτάνει τα 45m και η διάμετρος του είναι ίση με 25m. Ένα μέρος των σωλήνων που απαρτίζουν τον ανιχνευτή, σχεδιάστηκε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και Θεσσαλονίκης καθώς και το Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ως εθνική συμμετοχή της Ελλάδος στο πείραμα ΑΤLAS.
Ο ανιχνευτής ATLAS είναι ανιχνευτής μιονίων, δηλαδή ΄΄βαρέων ηλεκτρονίων΄΄ , όπου το 2012 ανακαλύφθηκε το «σωματίδιο του θεού», το σωματίδιο Higgs. Όπως είναι φυσικό, τα σωματίδια που προκύπτουν από τις συγκρούσεις , δεν είναι διακριτά με γυμνό μάτι , αλλά ανιχνεύονται μέσω του προσδιορισμού της τροχιάς , της ενέργειας, της ορμής και του φορτίου τους. Αξιοσημείωτη είναι η θερμοκρασία του 1,5 Κ (-271,5 oC) για την επίτευξη της οποίας χρειάζεται προετοιμασία εβδομάδων. Για την διεκπεραίωση ενός πειράματος απαιτείται ένταση ρεύματος 6.000-8.000 Α και τάση που αγγίζει τα 10.000 V . Ο ανιχνευτής ‘ATLAS’ λειτουργεί 260 μέρες τον χρόνο, 24 ώρες το εικοσιτετράωρο. Αυτή τη χρονική περίοδο βρίσκεται σε διαδικασία επισκευής και αναβάθμισης . Οι μαθητές εντυπωσιάστηκαν από το πραγματικό μέγεθος του ανιχνευτή, από τα χιλιόμετρα καλωδίων που χρησιμοποιούνται, από τους υπεραγώγιμους μαγνήτες , την πολυπλοκότητα της κατασκευής.
Τέλος, τέθηκαν ορισμένες ερωτήσεις από τους μαθητές του σχολείου σχετικά με τα συστήματα ασφάλειας σε περίπτωση διαρροής κάποιου αερίου καθώς και για τους νόμους της Φυσικής που επικρατούν κατά την διάρκεια του πειράματος. Όπως εξήγησαν οι επιστήμονες, τα ειδικά συστήματα ασφαλείας σταματούν την παροχή των απαιτούμενων αερίων και οποιαδήποτε δραστηριότητα στον ανιχνευτή, ενώ σε περίπτωση παραβίασης των μέτρων ασφάλειας από τους εργαζόμενους, οι επιταχυνόμενες δέσμες σωματιδίων απορροφώνται. Η θεωρία της σχετικότητας του Einstein, E = mc 2 , διέπει το πείραμα μετατρέποντας την ύλη σε ενέργεια και επιστρέφοντάς την σε διαφορετικές μορφές ύλης.
Οι μαθητές συνειδητοποίησαν ότι σε αυτό το μέρος της Ευρώπης συμβαίνουν εντυπωσιακά πράγματα, γίνονται ανακαλύψεις που δεν μένουν στο πλαίσιο της επιστημονικής γνώσης, αλλά αγγίζουν πολλούς κλάδους της ζωής. Ευχαρίστησαν τους επιστήμονες του CERN για την όμορφη εμπειρία που είχαν και εξέφρασαν την επιθυμία να δουν από κοντά τον ανιχνευτή, κάνοντας ένα ταξίδι στην Γενεύη.
Το συντονισμό της επίσκεψης, καθώς και τη διοργάνωση ανέλαβε η εκπαιδευτικός-Χημικός του σχολείου κ. Κομματά Αγορή.
Οι μαθητές της Β΄ Λυκείου
Αγγελάκης Κωνσταντίνος
Εμμανουήλ Γεωργία
Γιαννίκη Δήμητρα
Θεοδωράκης Παναγιώτης
Ads
